هنگام ثبت‌نام در سامانه ثبت نام الکترونیک سازمان امور مالیاتی کشور، در یکی از مراحل، شما باید «مشمولیت ارزش افزوده» را بر اساس کسب و کار خود مشخص کنید. قبل از آن‌که مشخص شود در کدام مرحله مشمولیت قرار می‌گیرید، بهتر است مشخص کنید که آیا شما مشمول هستید یا غیرمشمول. برای این منظور، لیست کاملی از کالاها و خدمات معاف از مالیات بر ارزش افزوده در ادامه آورده شده است. اگر کسب و کار شما مربوط به این کالاها و خدمات است، گزینه «غیرمشمول» را انتخاب کنید.
سؤال دیگر آن است که آیا کسب و کارهای اینترنتی خرد نیز مشمول این مالیات هستند یا خیر. در جواب باید گفت «مالیات بر ارزش افزوده» ربطی به مجازی یا فیزیکی بودن کسب و کار شما ندارند بلکه بستگی دارد که چه کالا یا خدماتی ارائه می‌دهید. همچنین در حال حاضر، میزان فروش شما اهمیت ندارد. یعنی حتی اگر میزان درآمد شما صفر است نیز باید موارد مربوط به مالیات بر ارزش افزوده را در سیستم مالیاتی لحاظ کنید.
باید توجه داشت که معافیت یا مشمولیت پرونده مالیاتی و ارسال «اظهارنامه عملکرد و یا تبصره ماده ۱۰۰» قوانین خاص خود را دارند و ممکن است متفاوت از «مالیات بر ارزش افزوده» باشد. در این نوشته فقط در مورد «مالیات بر ارزش افزوده» صحبت می‌کنیم که هنگام ﭘﻴﺶ ﺛﺒﺖﻧﺎﻡ ﻭﺛﺒﺖﻧﺎﻡ ﻣﻮﺩﻳﺎﻥ ﻣﺎﻟﻴﺎﺗﻲ ﺩﺭ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺍﻟﻜﺘﺮﻭﻧﻴﻜﻲ باید وضعیت آن را مشخص کنید و باقی امور آن در سایت www.evat.ir قابل پیگیری است.
فصل سوم قانون مالیات بر ارزش افزوده- معافیت‌ها
ماده ٩- عرضه کالاها و ارائه خدمات زیر از پرداخت مالیات و عوارض معاف می‌باشد:
الف- کالاها
١- کلیه محصولات کشاورزی فرآوری‌نشده مشتمل بر محصولات خام زراعی و باغی، گیاهان دارویی، محصولات مرتعی، محصولات
جنگل (از جمله چوب خام)، محصولات گلخانه (از جمله سبزی، صیفی، گل و گیاه و انواع قارچ)
تبصره– فعالیتهای مربوط به مراحل بسته‌بندی، انبارداری و نگهداری محصول در دمای مناسب در سردخانه، انجماد محصول (شامل
سردخانه)، پاک کردن، درجه‌بندی، بوجاری بذور، پوست‌گیری مانند شالی‌کوبی، شستشو، تمیزکاری، تفکیک، همگن‌سازی،
خشک‌کردن انواع محصولات مانند چای، کشمش و خرما با روش‌های مختلف، تفت‌دادن مانند پخت نخود و پنبه‌پاک‌کنی، فرآوری
محصولات کشاورزی محسوب نمی‌شود. ارائه خدمات مزبور به محصولات کشاورزی مشمول مالیات و عوارض فروش نیست.
٢- دام زنده و خوراک آن، کلیه مواد اصلی تولید مثل دام زنده مطابق پروانه صادره توسط وزارت جهاد کشاورزی، پوسال (کمپوست)،
کشت بافت و بستر آماده کشت بافت؛
تبصره– دام به حیواناتی (شامل چهارپایان، پرندگان، آبزیان و حشرات) اطلاق می‌گردد که برای امور تغذیه انسان یا دام و فعالیتهای
اقتصادی، تولیدی و آزمایشگاهی، تولید، نگهداری و پرورش داده می‌شوند.
٣- بذر، نشاء، نهال، سم و کود؛
۴- آب مصارف کشاورزی؛
۵- کالاهای زیر:
۱-۵- شیر، پنیر و ماست؛
۲-۵- تخم ماکیان؛
۳-۵- آرد و نان؛
۴-۵- انواع گوشت و فرآورده‌های گوشتی مطابق با فهرستی که هر سال وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تا پایان دی‌ماه برای
اجراء در سال بعد به سازمان ارسال می‌کند؛
۵-۵- برنج، حبوبات، سویا و پروتئین سویا؛
۶-۵- انواع روغن‌های خوراکی؛ اعم از گیاهی و حیوانی
۷-۵- شیرخشک مخصوص تغذیه کودکان؛
۸-۵- تخم‌مرغ نطفه‌دار و تبدیل آن به جوجه یک‌روزه؛
۶- انواع کالاهای زیر:
۱-۶- خمیر کاغذ و کاغذ باطله؛
۲-۶- دفتر تحریر؛
۳-۶- کاغذ چاپ، تحریر و روزنامه؛
٧- نسخه‌های کاغذی و الکترونیکی محصولات زیر:
۱-۷- کتاب؛
۲-۷- روزنامه؛
۳-۷- مجله و نشریه؛
٨- کالاهای وارده همراه مسافر برای استفاده شخصی تا میزان معافیت مقرر طبق قانون امور گمرکی؛
٩- انواع شمش طلا (وارداتی و داخلی) و انواع حواله‌های کاغذی یا الکترونیکی دارای پشتوانه صددرصد ( ١٠٠٪) طلا
١٠- دارایی‌های غیرمنقول و انواع حواله‌های کاغذی یا الکترونیکی مبتنی بر آن‌ها؛
برای مشاهده لیست کامل کالاها و خدمات، فایل‌های زیر را دانلود فرمایید. به‌طور کلی ۱۷ نوع کالا و ۱۷ نوع خدمات از مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند. اگر کسب و کار شما در یکی از این نوع کالاها یا خدمات قرار می‌گیرد، گزینه «غیرمشمول» را انتخاب کنید.
قانون مالیات بر ارزش افزوده – مصوب سال ۱۴۰۰
جدول فهرست کالاهای مشمول معافیت‌های جزء الف ماده ۹ قانون ۱۴۰۰
فهرست خدمات معاف موضوع بند ب ماده ۹ قانون مالیات بر ارزش افزوده ۱۴۰۱
اما اگر در دسته معافیت‌های مالیاتی ارزش افزوده قرار نمی‌گیرید باید مرحله مشمولیت را طبق موارد زیر انتخاب کنید:
هفت مرحله فراخوان ارزش افزوده
بر اساس ماده ۱۸، مودیان مکلفند به ترتیبی که سازمان امور مالیاتی کشور تعیین و اعلام می‌نماید نسبت به ارائه اطلاعات درخواستی سازمان مذکور و تکمیل فرم‌های مربوطه اقدام و ثبت نام نمایند.
فراخوان مرحله اول ارزش افزوده (۱۳۸۷/۷/۱)
- کلیه وارد کنندگان؛
- کلیه صادر کنندگان؛
- کلیه فعالان اقتصادی که مجموع فروش کالاها و ارائه خدمات آن‌ها در سال ۱۳۸۶ سه میلیارد ریال یا بیش‌تر بوده است؛
- کلیه فعالان اقتصادی که مجموع فروش کالاها و ارائه خدمات آن‌ها در پنج ماهه آغازین سال ۱۳۸۷، یک میلیارد و دویست پنجاه میلیون ریال یا بیش‌تر بوده است.
فراخوان مرحله دوم ارزش افزوده (۱۳۸۸/۷/۱)
- کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی که برای آن‌ها جواز تأسیس و پروانه‌ی بهره‌برداری از وزارتخانه‌ی ذیربط صادر شده یا می‌شود؛
- بهره‌برداران معادن؛
- ارائه دهندگان خدمات حسابرسی، حسابداری و دفترداری و همچنین خدمات مالی؛
- حسابداران رسمی شاغل و موسسات حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران؛
- ارائه دهندگان خدمات مدیریتی و مشاوره‌ای؛
- ارائه‌دهندگان انواع خدمات انفورماتیک، رایانه‌ای اعم از سخت افزاری، نرم افزاری و طراحی سیستم؛
- متل‌ها و هتل‌های سه ستاره و بالاتر؛
- بنکداران، عمده فروش‌ها، فروشگاه‌های بزرگ، واسطه‌های مالی، نمایندگان توزیع کالاهای داخلی و وارداتی و صاحبان انبارها؛
- نمایندگان موسسه‌های تجاری و صنعتی، اعم از داخلی و خارجی؛
- مؤسسات حمل و نقل موتوری و باربری دارای مجوز از مراجع ذیربط، زمینی، دریایی و هوایی باربری (به استثناء واحدهایی که صرفاً به امر حمل و نقل مسافر اشتغال دارند)؛
- مؤسسات مهندسی و مهندسی مشاور؛
- مؤسسات تبلیغاتی و بازاریابی.
فراخوان مرحله سوم ارزش افزوده (۱۳۸۹/۱/۱)
کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که بر اساس شرایط مراحل اول و دوم ثبت نام، مشمول اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده نگردیده‌اند، در صورتی که در سال ۱۳۸۷ یا ۱۳۸۸ مجموع فروش کالاها ارائه خدمات (غیرمعاف یا معاف و غیرمعاف) آن‌ها سه میلیارد ریال و بالاتر است.
فراخوان مرحله چهارم ارزش افزوده (۱۳۸۹/۷/۱)
کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که براساس شرایط مراحل اول ، دوم و سوم ثبت نام، مشمول اجرای نظـام مالیـات بـر ارزش افزوده نگردیده اند، در صورتی که شاغل به فعالیتهای ذیل (از جمله فعالیتهای موضوع بند «ب» ماده ۹۶ قانون مالیاتهای مستقیم) باشند، با هر میزان فروش یا درآمد، مشمول مرحله چهارم ثبت نام ، آمـوزش و اجرای قانون خواهند بود.
- صاحبان کارگاه‌های صنعتی (اعم از صنفی وغیر صنفی که دارای حداقل برق سه فاز ۵۰ آمپر باشد)؛
- فروشندگان طلا و جواهر؛
- فروشندگان آهن آلات؛
- صاحبان تالارهای پذیرائی و رستوران‌ها؛
- صاحبان متل وهتل‌های یک و دوستاره و هتل آپارتمان؛
- صاحبان نمایشگاه‌ها و فروشگاه‌های خودرو و بنگاه معاملات املاک؛
- صاحبان تعمیرگاه‌های مجاز خودرو؛
- چاپخانه داران؛
- صاحبان دفاتراسناد رسمی؛
- صاحبان مراکز ارتباطات رایانه‌ای، دفاتر خدمات ارتباطی (دفتـر خـدمات مشـترکین تلفـن همـراه وآژانـس‌هـای پستی) و دفاتر خدمات دولت الکترونیک، پلیس+۱۰ و دفاتر خدمات الکترونیک شهر؛
- صاحبان دفاترخدمات مسافرتی و جهانگردی؛
- صاحبان سینماها، تماشاخانه‌هاو مکان‌های تفریحی و ورزشی.
فراخوان مرحله پنجم ارزش افزوده (۱۳۹۰/۷/۱)
کلیه اشخاص حقوقی که بر اساس شرایط مراحل اول، دوم، سوم و چهارم ثبت نام، مشمول اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده نگردیده اند، در صورتی که در هر یک از سال‌های ۱۳۸۷، ۱۳۸۸، یا ۱۳۸۹ مجموع کالاها و ارائه خدمات (غیرمعاف یا معاف و غیرمعاف) آن‌ها یک میلیارد ریال و بیش‌تر باشد.
فراخوان مرحله ششم ارزش افزوده (۱۳۹۴/۱/۱)
اشخاص حقوقی و همچنین حقیقی (صرف نظر از مبلغ فروش سالانه) موضوع ماده ۹۸ قانون مالیاتهای مستقیم که به فعالیتهای زیر اشتغال دارند:
چلوکبابی‌ها، سالن‌های غذاخوری، سفره‌خانه‌های سنتی و اغذیه فروشی‌های زنجیره‌ای با مالکیت واحد و با نام و نشان و عنوان تجاری واحد فارغ از مساحت محل کسب و کار و نوع مجوز
فراخوان مرحله هفتم ارزش افزوده (۱۳۹۵/۷/۱)
کلیه اشخاص حقوقی فعال با هر حجم از فروش و یا درآمد از محل عرضه کالا و ارائه خدمات مشمول که موجب فراخوان‌های قبلی (فراخوان مرحله اول تا ششم) تا کنون برای اجرای قانون فراخوان نشده‌اند، به استثنای اشخاص حقوقی با فعالیتهای صرفاً معاف موضوع ماده ۱۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده
فراخوان جایگاه‌داران سوخت (۱۳۹۹/۱/۱)
در اطلاعیه سازمان امور مالیاتی خطاب به جایگاه‌داران سوخت آمده است: با عنایت به مفاد جزء (پ) بند (۳) آیین‌نامه اجایی بند (الف) تبصره (۱۴) ماده واحده قانون بودجه سال ۱۳۹۹ کل کشور و اختیارات حاصل از مقررات ماده (۱۸) قانون مالیات بر ارزش افزوده، تمامی جایگاه‌داران سوخت (فرآورده‌های نفت و گاز) با هر حجم از فروش یا درآمد کالا و ارائه خدمات که به موجب فراخوان‌های قبلی، تاکنون برای اجرای قانون فراخوانده نشده‌اند، مشمول اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده از ابتدای سال ۱۳۹۹ خواهند شد.
تسلیم و ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده
همان‌طورکه قبلاً گفته شد «اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده» و «اظهارنامه عملکرد و یا تبصره ماده ۱۰۰» دو مبحث جدا هستند و باید جداگانه انجام شوند. اگر مشمول مالیات بر ارزش افزوده هستید، باید هر دو اظهارنامه را پر کنید. برای این منظور می‌توانید راهنمای تصویری تسلیم و ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده را جستجو کنید.